Мабілізуючы гуманітарны патэнцыял

Палепшыць якасць жыцця  ўразлівых катэгорый людзей, мабілізуючы гуманітарны патэнцыял грамадства, — задача, якую вырашае Беларускае Таварыства Чырвонага Крыжа, у тым ліку для дапамогі дзецям, дакладней кажучы, сем’ям з дзецьмі. Намеснік генеральнага сакратара таварыства член Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь Раманія Раманаўна Скамарошка расказала “Настаўніцкай газеце”, што Чырвоны Крыж — гэта не толькі дапамога пацярпеўшым у стыхійных бедствах і ваенных канфліктах. Гэта штодзённая работа па вырашэнні сацыяльных праблем.

Валанцёры з вопытам і пачаткоўцы

Беларускі Чырвоны Крыж сёння — гэта каля 350 пастаянных супрацоўнікаў па ўсёй краіне, сярод якіх кваліфікаваныя медыцынскія сёстры, спецыялісты па першай дапамозе, а таксама 17 тысяч валанцёраў, працэнтаў 80 з якіх складаюць маладыя людзі.

 — Беларуская моладзь — гэта шчасце для гуманітарнай арганізацыі, — упэўнена Раманія Скамарошка. — Да нас прыходзяць цудоўныя дзяўчаты і хлопцы. Лічу, што гэта педагогі іх ро­бяць такімі. Яны, маладыя, ма­раць рата­ваць свет, і нам важна пака­заць, як можна ажыццяўляць гэтую мару. Крэатыў­насць, ідэі, жаданне ідуць ад іх. Пры гэтым прыкладна 15%  валанцёраў Чырвонага Крыжа — людзі старэйшага пакалення, пенсіянеры, прычым нярэдка — былыя педагогі, чый вопыт таксама неацэнны ў гуманітарнай рабоце. Яны ўмеюць і справу арганізаваць, і весці за сабой іншых, іх, здаецца, і валанцёрскаму менеджменту вучыць не трэба, і так усё ведаюць. 

Натуральна, што, з’яўляючыся самай буйной гуманітарнай арганізацыяй у краіне, Беларускае Таварыства Чырвонага Крыжа не можа не дзейнічаць у рэчышчы дапамогі сем’ям.

— Прычым мы стараемся, каб і той, хто дае дапамогу, і той, хто яе прымае, ішлі насустрач адно аднаму, — гаворыць мая суразмоўніца. — Вялікі міжнародны і беларускі вопыт (а таварыства дзейнічае ў Беларусі больш за 90 гадоў, з 1921 года) паказваюць, што, калі лю­дзі толькі прымаюць дапамогу і нічога не даюць наўзамен, гэта нараджае ўтрыманцаў. Канечне, важна, каб у чалавека быў дах над галавой, ежа, адзенне. Але цяпер, асабліва з дзецьмі, мы працуем над тым, каб даць не толькі матэрыяльныя рэчы, але і карысныя практычныя навыкі.

Для бежанцаў і не толькі

Дапамога, якую можа атрымаць сям’я, залежыць ад таго, у які крызіс яна трапіла. Апошнім часам таварыства ў партнёрстве з Прадстаўніцтвам упраўлення Вярхоўнага камісара ААН па справах бежанцаў у Рэспубліцы Беларусь, Міжнароднай арганізацыяй па міграцыі, структурнымі арганізацыямі Міністэрства працы і сацыяльнай абароны многа працуе з сем’ямі бежанцаў, мігрантаў, вымушаных перасяленцаў. У Гомелі, напрыклад, працуе крызісны цэнтр Чырвонага Крыжа, куды па дапамогу могуць звяртацца жанчыны з дзецьмі ці без іх, якія пацярпелі ад насілля, бежанцы, якім няма дзе жыць. Хутка падобны цэнтр адкрыецца ў Гродне.

— Акрамя экстраннай дапамогі бежанцам, пастаянна працуем з мнага­дзетнымі, няпоўнымі сем’ямі мігрантаў, дзе ёсць дзеці да 3-х гадоў,  цяжарнымі жанчынамі, — гаворыць мая суразмоўніца. — Выдаём ім ваўчары, з якімі можна пайсці ў магазін і набыць тое, што неабходна канкрэтнай сям’і. Таксама ў нас ёсць праграма медыцынскага страхавання для людзей, якія не пападаюць пад дзеянне Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 30.08.2014 № 420 “Аб знаходжанні грамадзян Украіны ў Рэспубліцы Беларусь” або якім неабходна дадатковая дапамога. Ёсць у нас і праграма псіхасацыяльнай падтрымкі такіх сем’яў, а таксама мы аздараўляем дзяцей. Летась і пазалетась вазілі іх на аздараўленне ў Віцебскую вобласць разам з беларускімі хлопчыкамі і дзяўчынкамі, дзе яны ўсе пасябравалі. Найлепшыя паслы гуманізму — гэта дзеці, паверце.

Р.Р.Скамарошка асабліва падкрэслівае, што яна і яе калегі, пастаянна су­стракаючыся з сем’ямі перасяленцаў, чуюць пра тое, што людзям падабаецца, як па-брацку іх сустрэлі суседзі, дзеці і педагогі ў школах, як дапамагаюць, калі бачаць, як гэта трэба, без усялякіх прось­баў.

Кола дапамогі

Другая катэгорыя сем’яў, з якімі працуе Беларускае Таварыства Чырвонага Крыжа, гэта дзеці з асаблівасцямі развіцця. У Беларусі створана добрая сістэма падтрымкі такіх сем’яў, але Чырвоны Крыж знайшоў сваю нішу для дапамогі ім. У Гродне ўжо на працягу 10-і гадоў дзейнічае Цэнтр падтрымкі сем’яў, дзе ёсць дзеці з абмежаванымі магчымасцямі, які стварыла таварыства. На працягу дня малыя знаходзяцца ў цэнтры, з імі па індывідуальных праграмах працуюць псіхолагі, валанцёры, калі трэба — рэабілітолагі, масажысты. А маці малых у гэты час могуць, нарэшце, заняцца сабой, сваім здароўем — на гэта часу ў жанчын, як правіла, не хапае, тым больш што таты часта сыходзяць з такіх сем’яў, таму падтрымаць жанчын няма каму.

 Другая частка гэтай дзейнасці — работа бацькоўскага клуба, дзе сем’і атрымліваюць падтрымку, дзеляцца вопытам і самі вырашаюць, з якім спецыялістам — юрыстам, рэабілітолагам і г.д. — хочуць сустрэцца, а Чырвоны Крыж дапамагае ў арганізацыі такіх су­стрэч. Бывае, зрэшты, і наадварот, прадстаўнікі таварыства самі прыяз­джаюць да сем’яў з асаблівымі дзецьмі.

Ёсць у Чырвонага Крыжа праект, які нарадзіўся з падачы валанцёраў, — “Нянька замест мамы” — па дапамозе дзецям, якія ляжаць у бальніцы і з якімі побач няма родных, бо гэта ці дзеці-сіроты, ці малыя, маці якіх жывуць далёка і не могуць іх часта наведваць. Грошай на рэалізацыю праекта, прызнаецца Р.Р.Скамарошка, не было зусім, дзякуй, дапамагла краўдфандынгавая платформа “Імёны”. Так у Чырвонага Крыжа з’явіліся сацыяльныя нянькі, сярод якіх ёсць, дарэчы, і былыя педагогі. Таксама таварыства ўдзячна сістэме аховы здароўя, якая з разуменнем сустрэла і падтрымала гэтую ініцыятыву.

Акрамя ўсяго гэтага, аб’яднанне ўжо некалькі гадоў арганізоўвае інтэграцыйныя лагеры для дзяцей з асаблівасцямі і звычайных дзяцей.

— Я неяк бачыла, як звычайныя дзеці наладзілі ўзаемаадносіны з дзяўчынкай у інвалідным крэсле, — расказвае Раманія Раманаўна. — І зразумела, што яны вельмі проста знаходзяць агульную мову, без праблем. У лагер для работы з дзецьмі запрашаем валанцёраў, і гэта яшчэ пытанне, для каго такія зносіны больш патрэбныя — для дзяцей з асаблівасцямі ці для тых, хто ім дапамагае. Адна справа — гаварыць пра талерантнасць і дапамогу, іншая — дапамагаць рэальна.

У таварыстве спрабавалі далучыць да такой дзейнасці падлеткаў, якія стаяць на індывідуальным прафілактычным уліку. Праўда, атрымалася не так добра, як спадзяваліся. Але, магчыма, па­спрабуюць паўтарыць гэты вопыт, звярнуўшыся па дапамогу да педагогаў, бо яны, канечне, лепш разумеюць, як паводзіць сябе з дзецьмі, што рабіць, каб аб’яднаць іх, раскрыць патэнцыял кожнага. Усё павінны рабіць прафесіяналы, пераканана намеснік генеральнага сакратара таварыства.

Пра дабрыню і супрацоўніцтва

З такімі прафесіяналамі, як, напрыклад, НДЦ “Зубраня”, таварыства ўжо супрацоўнічае, падпісала адпаведнае пагадненне.

— Я, калі пабывала ў гэтым цэнтры, зразумела, што ў адносінах дзіцячага лідарства, валанцёрства нашай краіне нічога не трэба прыдумваць, усё ўжо ёсць, — лічыць Раманія Раманаўна. — Штосьці трэба толькі адаптаваць да нашай работы — і ўсё. Акрамя ўсяго, у “Зубраняці” праводзяцца дні Чырвонага Крыжа, мы вучым лідараў розных гуманітарных арганізацый, накшталт Дзіцячага фонду, таму, што ўмеем самі. А яшчэ збіраемся прывезці ў “Зубраня” трэнінг па фарміраванні навыкаў здаровага ладу жыцця — паэтапную праграму з канкрэтнымі крокамі. Гаворка ідзе не пра галаслоўную прапаганду, а менавіта пра фарміраванне практычных навыкаў.

Акрамя таго, у таварыстве зараз працуюць над методыкай выкладання першай дапамогі для дзяцей. У Чырвонага Крыжа свая пазіцыя на гэты конт: практычныя навыкі — гэта самае важнае, таму і праграма будзе скіравана менавіта на трэнінгі ў групах на 8—9 чалавек, каб навучыць кожнага. Для дарослых такая праграма, дарэчы, існуе даўно. Таксама ў таварыстве спадзяюцца, што вопыт арганізацыі і новая методыка, распрацоўка якой хутка закончыцца, спатрэбяцца ў выкладанні асноў бяспекі жыцця­дзейнасці школьнікам.

Немалую частку работы таварыства арганізоўвае ў выглядзе акцый. Гэта інфармацыйныя мерапрыемствы, а таксама акцыі па зборы гуманітарнай дапамогі — адзення і абутку для тых, у каго няма магчымасці іх набыць. Так, з 2015 года Чырвоны Крыж пачаў устанаўліваць спецыяльныя кантэйнеры для збору адзення і абутку ў Гомельскай і Брэсцкай абласцях. У канцы 2018 года з’явілася магчымасць паставіць тры кантэйнеры ў Мінску — на аўтазаправачных станцыях. Сярод рэчаў, якія беларусы кладуць у кантэйнеры ці прыносяць у арганізацыі БТЧК, шмат дзіцячага адзення і абутку.

— Канечне, дапамагчы ўсім і ахапіць усе напрамкі адной арганізацыі немагчыма, але тое, што мы ўжо робім, стараемся рабіць добра, — гаворыць Р.Р.Скамарошка. — Радуе, што апошнім часам усё больш людзей узгад­ваюць пра дабрыню і спагаду, што часцей гучаць гуманітарныя звароты, заклікі да талерантнасці. Гэта натхняе. Разам мы сапраўды зможам дапамагчы больш!

Марына ХІДДЖАЗ.
Фота з архіва Беларускага Таварыства Чырвонага Крыжа.