Лепшая ўзнагарода — калі дзеці шчаслівыя

Калі хварэюць дзеці, гэта заўсёды цяжка і балюча. Калі дзеці пакутуюць ад цяжкіх захворванняў, з-за якіх іх жыццё можа абарвацца ў любую хвіліну, — гэта страшна ўдвая, а то і горш. Часта ў бацькоў не хапае ўласных рэсурсаў, як псіхалагічных, так і фінансавых, каб дапамагчы свайму малышу. Неабходным і часта адзіным выйсцем у такой сітуацыі з’яўляецца зварот па дапамогу. Менавіта падтрымка спецыялізаваных фондаў у многіх выпадках з’яўляецца лёсавызначальнай.

Хуткае рэагаванне на праблему, аператыўны збор сродкаў і кантроль на ўсіх этапах лячэння — вось тыя гарантыі, якія можа прадаставіць адпаведная арганізацыя бацькам, чые дзеткі маюць патрэбу ў своечасовай дакладнай дыягностыцы і неадкладным лячэнні.

Пра тое, як важна не ўпусціць час і ўмець дапамагаць, расказвае кіраўнік Міжнароднай дабрачыннай арганізацыі UNIHELP Яўген ЗАРЭЦКІ.

— Яўген Вікенцьевіч, сёлета арганізацыі UNIHELP споўнілася 15 гадоў. Чаго фонд дасягнуў за гэты перыяд?

— Міжнародная дабрачынная арганізацыя UNIHELP была зарэгістравана ў нашай краіне ў 2003 годзе. Яе стварэнне — гэта прыватная ініцыятыва дзесяці неабыякавых людзей, сярод якіх былі ўрачы, настаўнікі і бізнесмены. Менавіта каманда аднадумцаў заклала аснову ў той вялікі дабрачынны праект, які ўжо на працягу 15 гадоў, не спыняючыся, дапамагае цяжкахворым дзецям, а таксама медыцынскім і сацыяльным установам. Паколькі некаторыя з заснавальнікаў мелі нямецкае грамадзянства, арганізацыя атрымала статус міжнароднай з двума аддзяленнямі — у Беларусі і Германіі. Сёння нямецкае аддзяленне актыўна прыцягвае сродкі на лячэнне беларускіх дзяцей, пашырае партнёрскія кантакты, а таксама наладжвае зносіны з нямецкімі клінікамі.

Мы пачалі сваю работу з падтрымкі дзіцячых дамоў. Акрамя фінансавай дапамогі, закуплялі неабходныя рэчы, а ў той час было неабходна практычна ўсё, пачынаючы з абутку і заканчваючы матрацамі. Таксама прывозілі ў дзіцячыя дамы гуманітарную дапамогу, арганізоўвалі валанцёрскія паездкі з канцэртамі, падарункамі і прысмакамі. Пад нашым патранажам 15 гадоў назад знаходзілася каля 20 дзіцячых дамоў Мінскай вобласці. У 2005 годзе арганізавалі аздараўленчую паездку для падапечных Вілейскай школы-інтэрната ў Лос-Анджэлес і Сан-Францыска. 30 дзяцей месяц жылі ў амерыканскіх сем’ях. Яны наведалі Дыснейленд, упершыню ўбачылі акіян, многія падцягнулі англійскую мову, якую пачалі вывучаць за паўгода да запланаванай паездкі. Амерыканскія канікулы, мяркуючы па водгуках дзяцей, прайшлі цудоўна. Пасля вяртання ў Беларусь нашы дзеці працягвалі падтрымліваць зносіны з амерыканскімі сем’ямі, высылалі адно аднаму падарункі.

У 2007 годзе ў нас была запушчана праграма па падтрымцы дамоў дзіцяці, дзе жывуць малышы да трох гадоў. Акрамя фінансавай і матэрыяльнай дапамогі, мы распрацоўвалі адукацыйныя праграмы для супрацоўнікаў дзіцячых дамоў. З Расіі, Украіны, Польшчы і Венгрыі запрашалі спецыялістаў, якія праводзілі трэнінгі па розных педагагічных методыках (напрыклад, Мантэсоры ці Блонскага) для выхавальнікаў. Усё рабілася для таго, каб навучыць нашых педагогаў, выхавальнікаў правільным зносінам з маленькімі дзеткамі.

У 2012 годзе фонд пачаў рэалізоўваць праграму, накіраваную на дапамогу цяжкахворым дзецям. Гэта адбылося ў той момант, калі мы заўважылі, што да нас звяртаецца шмат сем’яў, у якіх растуць хворыя дзеткі. Магчыма, гэта было звязана з тым, што людзі пачалі актыўна выкарыстоўваць інтэрнэт, атрымліваць інфармацыю аб існуючых замежных прэпаратах і магчымасцях лячэння, у тым ліку ў іншых краінах. Як толькі стала відавочнай праблема набыцця, напрыклад, замежных крэслаў-калясак для дзяцей з ДЦП, мы вырашылі дапамагаць.

— Ці памятаеце першае дзіця, якому была аказана дапамога?

— Безумоўна, памятаем, як памятаем і іншых дзетак, якім дапамагалі ў лячэнні. Адным з першых падапечных быў Ягор Казлоўскі. Хлопчык нарадзіўся на тры месяцы раней за вызначаны тэрмін, адразу пасля нараджэння ў яго пачалі назірацца цяжкія парушэнні. Мама Ягора звярнулася да нас, калі хлопчыку было 5 гадоў і яму ўжо дыягнаставалі ДЦП, унутраную гідрацэфалію, затрымку псіхаматорнага і маўленчага развіцця. Так мы пачалі збор сродкаў на дыягностыку і лячэнне Ягора ва ўніверсітэцкай клініцы Бона (Германія). Ужо праз некалькі месяцаў хлопчык разам з мамай апынуўся ў клініцы на абследаванні. Як аказалася, аперацыю рабіць было ўжо занадта позна. З такім дыягназам аперацыі паказаны літаральна ў першыя дні пасля нараджэння дзіцяці. Тым не менш нямецкія спецыялісты правялі курс гімнастыкі для нармальнай работы мышцаў, паказалі сям’і неабходныя методыкі для развіцця малыша. Сёння Ягору 11 гадоў. Па словах мамы, у яго стабільна добры стан, парушэнняў або ўскладненняў няма. Праз столькі гадоў чуць, што ў нашых падапечных усё добра, што яны шчаслівыя, — гэта і ёсць лепшая ацэнка нашай работы.

— Дзеці з якімі захворваннямі могуць разлічваць на вашу дапамогу?

— Захворванне не мае значэння, мы імкнёмся дапамагаць і тым, каму неабходна набыць спецыяльныя ложкі для ляжачых дзяцей, а таксама дзеткам, якія маюць патрэбу ў лячэнні прыроджаных паталогій, захворванняў ДЦП. У першую чаргу разглядаецца верагоднасць вылечвання і экстранныя выпадкі. Напрыклад, калі ў дзіцяці захворванне сэрца і аперацыя з’яўляецца пытаннем жыцця і смерці, то для яго збор будзе адкрыты максімальна хутка. Рашэнне аб лячэнні за мяжой прымаецца толькі ў тым выпадку, калі аказанне адпаведнай дапамогі ў Беларусі не магчымае. Калі гаварыць пра колькасць зваротаў, звычайна ў месяц да нас паступае каля 8—10 просьбаў аб дапамозе як ад звычайных людзей, так і ад дзіцячых дамоў ці школ-інтэрнатаў. За 2018 год мы разгледзелі каля 100 зваротаў. Па аб’ектыўных прычынах адмаўляем у зборы сродкаў не больш за 1—2%. Напрыклад, з 2016 года не збіраем грошы на рэабілітацыю за мяжой. Замест гэтага дапамагаем беларускім рэабілітацыйным цэнтрам укараняць найноўшыя методыкі.

— Як пабудавана сістэма вашай дапамогі? Хто падтрымлівае ў фінансаванні, выступае ў ролі дабрачынцаў?

— Раскажу, як увогуле будуецца дапамога. Звычайна на нашу пошту дасылаюць лісты з просьбай аб дапамозе, людзі самі прыходзяць у офіс рэдка. Перш чым ажыццяўляць пэўныя дзеянні, вывучаем інфармацыю, глядзім гісторыю хваробы дзіцяці, разбіраемся, што ўжо было зроблена. Потым звязваемся з беларускімі ўрачамі, вывучаем пратаколы лячэння за мяжой, глядзім, ці адрозніваюцца яны ад нашых, наколькі мэтазгоднай з’яўляецца адпраўка дзіцяці на лячэнне за мяжу. Пасля дасканалага вывучэння гэтай інфармацыі, калі разумеем, што можам дапамагчы, бяром дзіця пад сваё крыло і пачынаем збор сродкаў. У залежнасці ад сумы збор можа заняць ад некалькіх дзён да некалькіх месяцаў. Тым не менш, узяўшы дзіця пад сваю апеку, незалежна ад таго, збярэцца сума ці не, мы гарантуем, што да прызначанага дня аперацыі або ін’екцыі патрэбнага прэпарату сям’я будзе знаходзіцца ў клініцы. Па выніках лячэння бацькі павінны даць нам пацвярджальныя дакументы і чэкі. Са свайго боку мы нясём фінансавую адказ-насць згодна з заканадаўствам, а таксама робім справаздачу перад нашымі спонсарамі.

Акрамя фізічных асоб, нас рэгулярна падтрымліваюць прадстаўнікі бізнесу. На цяперашні момант колькасць арганізацый, якія робяць ахвяраванні нашаму аб’яднанню, каля 2500.

— Ведаю, што UNIHELP супрацоўнічае і са школамі. З чаго пачалося і на чым заснавана такое сяброўства?

— Так, мы супрацоўнічаем з мінскімі школамі. Пачалося ўсё з ініцыятывы мінскай гімназіі № 38 і яе дырэктара, Галіны Людвігаўны Злобіч, калі там арганізавалі вялікі дабрачынны кірмаш з удзелам вучняў і бацькоў. Дзеці прадавалі вырабы, прысмакі і выпечку, а ўсе выручаныя грошы пералічылі ў дапамогу Арцёму Равуцкаму, якому патрэбна была тэрміновая аперацыя на сэрцы. Гэта было выдатнае мерапрыемства, да якога пасля далучылася яшчэ некалькі мінскіх школ.

Увогуле, важна з самага ранняга дзяцінства расказваць, паказваць і тлумачыць дзеткам, што ёсць людзі, якія адрозніваюцца ад нас. Такім людзям патрэбна дапамога і ўвага. Гэта задача як бацькоў, так і настаўнікаў. Напрыклад, у ЗША ўжо з малодшых класаў стабільна раз у некалькі месяцаў праходзяць дабрачынныя кірмашы на карысць самых розных арганізацый, напрыклад, Фонду барацьбы з ракам малочнай залозы ці Фонду грамадзян з сіндромам Даўна. За мяжой дзеці з ранняга ўзросту ўключаны ў дыскусію аб шматлікіх рэчах, ад якіх мы сваіх дзяцей беражом ледзь не да паўналецця. І гэта ў той час, калі, дзякуючы інтэграваным класам у ЗША, Германіі і краінах Скандынавіі, на хлопчыкаў і дзяўчынак у калясцы або з праблемамі апорна-рухальнага апарату ўжо даўно ніхто скоса не глядзіць, не шэпчацца за спінай. Гэта вельмі паказальны ўзровень выхавання і развіцця. Я лічу, што да дасягнення такой мэты мы павінны імкнуцца самі і весці нашых дзяцей.

— Ці знаходзіць падтрымку дабрачынная дзейнасць такога фармату, якой займаецца UNIHELP, ва ўлады, дзяржаўных структур?

— Нас падтрымліваюць усе дзяржаўныя структуры, за што мы ім удзячныя. Безумоўна, не ўсё так ідэальна, як магло быць, але нам імкнуцца ісці насустрач і дапамагаюць у многіх пытаннях.

Нам вельмі не хапае закона аб дабрачыннасці, які існуе ў многіх нашых суседзяў. Напрыклад, у Расіі ён быў прыняты яшчэ ў 1995 годзе. І калі мы сустракаемся з нашымі расійскімі калегамі, то не можам не адзначыць, што іх заканадаўчая база за гэты час спрыяла развіццю дабрачыннасці ва ўсіх пластах грамадства. Таксама яна дапамагла юрыдычна прастымуляваць прадстаўнікоў бізнесу развіваць сацыяльныя напрамкі ў сваёй дзейнасці і дазволіла ахвяраваць больш грошай. Было б ідэальна, калі б такі закон існаваў і ў нас і дапамагаў будаваць гэтак жа эфектыўна дабрачынную сацыяльную дапамогу.

— Раскажыце, калі ласка, пра праект “#яваланцёр”. Хто і як можа стаць валанцёрам? І ці лёгка гэта — дапамагаць?

— Валанцёрская праграма пачалася практычна з самага пачатку існавання UNIHELP. У той ці іншай форме валанцёры прымалі ўдзел у праектах арганізацыі на працягу 15 гадоў. Валанцёрства ў тым выглядзе, у якім яно існуе цяпер, мы перазапусцілі ў 2017 годзе праз праект “#яваланцёр”. Любы, хто хоча ста ць валанцёрам, можа зайсці на наш сайт і запоўніць невялікую анкету. Пасля гэтага куратар валанцёрскага руху звязваецца з кожным кандыдатам і запрашае на вучобу. Навучанне ўяўляе сабой невялікі трохгадзінны трэнінг, дзе людзей знаёмяць з нашымі акцыямі, расказваюць пра падапечных і абавязкі валанцёраў. Мы стараемся, каб на кожным трэнінгу прысутнічала сям’я, якой мы дапамагалі збіраць сродкі. Гэта асабліва важна, таму што асабістая прысутнасць і прыклад людзей, якім мы дапамаглі, матывуюць і натхняюць будучых валанцёраў. Гэтая частка сустрэч звычайна самая кранальная. Пасля навучання выдаецца сертыфікат валанцёра, а гэта значыць, што людзі могуць прымаць удзел у нашых акцыях. Дарэчы, стаць валанцёрам можа любы чалавек, ніякіх абмежаванняў няма. З 2017 года ў рамках праекта “#яваланцёр” зарэгістравалася больш за 600 чалавек. Вядома, у гэтай дзейнасці людзі мяняюцца, сыходзяць, але прыходзяць новыя. Асноўныя напрамкі работы валанцёраў — гэта збор сродкаў на лячэнне дзяцей у гандлёвых цэнтрах і арганізацыя выездаў у сацыяльныя ўстановы, напрыклад, Чэрвеньскі дом-інтэрнат для дзяцей-інвалідаў і маладых інвалідаў з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця. Туды валанцёры прыязджаюць з канцэртамі і майстар-класамі, прывозяць падарункі або неабходныя рэчы.

Гутарыла Наталля САХНО.
Фота з архіва UNIHELP.